Novoměstí’deki Krčín’in altındaki Metuja nehrinin taşkın yatağı, imparatorun zamanından bu yana alışılmadık bir çekicilikle yaşıyor. Çayır çobanı doğru zamanda suyu nehirden çayıra “itti”. Birkaç gün orada durdu ve sonra tekrar serbest bıraktı, bu da çiftçilere daha yüksek saman verimi sağladı.
Eski sulama sisteminin bir kısmı da Daškova splav yakınlarındaki Mlýnsky nahon’un karşısındaki küçük bir su kemeriydi. Yıllardır içinden su akmıyordu, yapı paslanıyordu. Bisiklet yolu buradan geçtiği için şehir, birkaç yıl önce yaya köprüsünün üzerine ahşap bir yaya köprüsü inşa etti. Artık kimse geçmeyecek, 21 Eylül’den bu yana su kemeri bariyerlerle çevrildi, yaya köprüsü kuru araziye taşındı ve Cuma günü yıkım gerçekleşti.
Devlet Tapu Dairesi (SPÚ) bunu olağanüstü hal olarak gerekçelendiriyor. Bahar dilekçesinin yazarları ve belediye binası su kemeri için savaştı, ancak boşuna.
“Üzücü bir hikaye, 120 yıl önce pek çok insan bu eseri burada yarattı. Su kemeri küçük bir parçadır veya öyleydi, ancak mülkiyeti SPÚ’ye aittir. Bu doğru bir yönetim, onlarca yıldır ilgilenmiyorlar, sonra da OHAL’i yıkarak hallediyorlar. Bizim için kesinlikle kabul edilemez” diyor Yeni Şehir Belediye Başkanı Milan Slavík (ODS). Sonbaharda şehir yönetimi değiştiği için SPÚ’nin her şeyi yeniden tartışacağını bekliyordu ama hiçbir değişiklik olmadı. Artık belediye binası yetkililerden bisiklet yolunun kapatılmasına katkıda bulunmalarını isteyecek.
Mart ayında SPÚ meclis üyelerinden yıkım için izin istedi ancak onlar reddetti. Yerel halk ve toprak sahipleri, yerçekimi sulama sisteminin tamamının kurtarılması için bir dilekçe dağıttı. Şehir birkaç ay boyunca SPÚ’nun bölgesel şubesi, bölge ve Tarım Bakanı ile müzakerelerde bulundu. Belediye başkanına göre şehir, SPÚ’den binanın restorasyon masraflarına katılmasını boşuna istedi. Otorite, şehrin su kemerini devralmasını bile kabul etmedi.
Ancak yerel halk tamamen vazgeçmek istemiyor. “İyi bir ev sahibinin özeniyle su kemerini genişlettiler. İnsanlar ve şehir onu özleyecek. Dilekçede yer alan eski Nové Město belediye başkan yardımcısı Karel Nývlt, sistemin artık işlevsel olmamasına neden oldu, çünkü SPÚ Mlýnský nahon’u bir kornayla köprülerse böyle bir kapasiteye sahip olmayacak” diye tahmin ediyor.
Aktivistler ayrıca sulama sistemini değerli bir teknik yapı olarak gören Ulusal Anıt Enstitüsü’nden de destek buldu. Josefov uzman bölgesel işyerinin müdürü Jiří Balský, yıkımdan önce MF DNES’e su kemerinin anıt ilan edilme şansının yüksek olduğunu söyledi. Birisi anıtın korunması için başvuruda bulunursa, sahibinin yıkmasına izin verilmeyecekti. Ancak tüm sulama sistemi için anıtların korunması daha karmaşık hale gelecek, mülk sahipleri ve çiftçilerin bununla ilgilenmesi gerekecek.
Otorite köprüyle değil su işleriyle ilgilendi
Su kemerinin kaldırılması, SPÚ’nin 2019 yılında edindiği fizibilite çalışmasında zaten tartışılmıştı. Buna ek olarak, bu yılın Haziran ayında ofis, su kemerinin onarılamaz olduğunu kanıtlayan statik bir değerlendirme de yaptırdı.
Devlet yetkilileri, şehrin defalarca su kemerini istemediğini savunuyor ancak belediye bunu reddediyor.
“Bu teklifler yansımadı. SPÚ sözcüsü Petra Kazdová yıkımdan bir gün önce, durumun şu anki gelişimi nedeniyle şehirle daha fazla müzakere yapılmasını beklemiyoruz” dedi. Yıkımın fiyatı sorulduğunda ise bunun bir kaza olduğunu söylemeyi reddetti. Sözleşmeye göre vergiler dahil yaklaşık 480 bin krona mal olacak.
Dört yıl önce yapılan fizibilite çalışması su kemerinin iptal edilmesini ve köprünün bisiklet yolu ile değiştirilmesini önermişti ancak aynı zamanda yazarlar sulama sisteminin yenilenmesini daha ileri bir değerlendirmeye bırakmıştı. Çiftçiler ve arazi sahipleri o dönemde sulamaya yatırım yapmak istemediklerini ancak iklim nedeniyle bile gelecekte bunu göz ardı etmediklerini ifade etmişti.
Ancak çalışmanın yazarları, Daškova splav yakınındaki benzin istasyonunun inşaatının sadece 30 milyon dolar değerinde olduğunu tahmin ederek, restorasyonun pahalı olacağını tahmin ediyor. SPÚ bu nedenle Krčín’den Josefov’a kadar olan yeniden yapılanmayı reddediyor.
“Bu, binalar da dahil olmak üzere 136,3 kilometrelik kanalın restorasyonunu ve bakımını içerecek. Orijinal arazi sulama konseptinin yenilenmesi, verimlilik ve yatırım gereklilikleri açısından etkisiz olacaktır, çünkü başlangıçta tarımsal mahsulleri değil çayırları sulamak için kullanılmıştı,” diye açıklıyor sözcü Kazdová.
Ona göre, 2002’den beri Krčín topraklarında mahsuller veya çayırlar için sulamaya ihtiyaç duyan hiç kimse ofisle temasa geçmedi; protestocular yalnızca su kemeri kazasına gelince konuştu.
Josefov konusunda endişeliler
Aynı zamanda SPÚ, Krčín, Nahořany ve Černčice yakınlarında bulunan 7,6 kilometrelik sulama hendeklerinin bertarafına yönelik bir projeyi halihazırda devreye aldı.
Krčín yakınlarındaki sulama sistemleri yüzey suyunu yönetmek için gerekli izne sahip olmasa da Josefov’da durum farklı. Çek Ornitoloji Derneği buradaki kanal sistemini SPÚ’den kiralıyor ve yönetmeliğe göre Stará Metuja’dan su aktarabiliyor ve 2006’dan beri Josefovské Louky Kuş Parkı’nın geliştirmekte olduğu araziye su pompalayabiliyor. Burada 1989’dan önce olduğu gibi on yıldan fazla bir süredir sulanıyor ve doğa bunun işaretlerini gösteriyor.
“Tüm sistemi eski haline getirmek çok büyük bir görev; bir kuruluşun bu işi üstlenmesi, ekipmana yatırım yapması, izinlerle uğraşması, sahipleri sulamaya ikna etmesi gerekiyor. Kuş parkının yöneticisi Břeněk Michálek, Krčín’deki sulama kesintisinin sistemin diğer bölümleri için de emsal olmayacağından korkuyoruz” diyor.
Eski sulama sisteminin bir kısmı da Daškova splav yakınlarındaki Mlýnsky nahon’un karşısındaki küçük bir su kemeriydi. Yıllardır içinden su akmıyordu, yapı paslanıyordu. Bisiklet yolu buradan geçtiği için şehir, birkaç yıl önce yaya köprüsünün üzerine ahşap bir yaya köprüsü inşa etti. Artık kimse geçmeyecek, 21 Eylül’den bu yana su kemeri bariyerlerle çevrildi, yaya köprüsü kuru araziye taşındı ve Cuma günü yıkım gerçekleşti.
Devlet Tapu Dairesi (SPÚ) bunu olağanüstü hal olarak gerekçelendiriyor. Bahar dilekçesinin yazarları ve belediye binası su kemeri için savaştı, ancak boşuna.
“Üzücü bir hikaye, 120 yıl önce pek çok insan bu eseri burada yarattı. Su kemeri küçük bir parçadır veya öyleydi, ancak mülkiyeti SPÚ’ye aittir. Bu doğru bir yönetim, onlarca yıldır ilgilenmiyorlar, sonra da OHAL’i yıkarak hallediyorlar. Bizim için kesinlikle kabul edilemez” diyor Yeni Şehir Belediye Başkanı Milan Slavík (ODS). Sonbaharda şehir yönetimi değiştiği için SPÚ’nin her şeyi yeniden tartışacağını bekliyordu ama hiçbir değişiklik olmadı. Artık belediye binası yetkililerden bisiklet yolunun kapatılmasına katkıda bulunmalarını isteyecek.
Mart ayında SPÚ meclis üyelerinden yıkım için izin istedi ancak onlar reddetti. Yerel halk ve toprak sahipleri, yerçekimi sulama sisteminin tamamının kurtarılması için bir dilekçe dağıttı. Şehir birkaç ay boyunca SPÚ’nun bölgesel şubesi, bölge ve Tarım Bakanı ile müzakerelerde bulundu. Belediye başkanına göre şehir, SPÚ’den binanın restorasyon masraflarına katılmasını boşuna istedi. Otorite, şehrin su kemerini devralmasını bile kabul etmedi.
Ancak yerel halk tamamen vazgeçmek istemiyor. “İyi bir ev sahibinin özeniyle su kemerini genişlettiler. İnsanlar ve şehir onu özleyecek. Dilekçede yer alan eski Nové Město belediye başkan yardımcısı Karel Nývlt, sistemin artık işlevsel olmamasına neden oldu, çünkü SPÚ Mlýnský nahon’u bir kornayla köprülerse böyle bir kapasiteye sahip olmayacak” diye tahmin ediyor.
Aktivistler ayrıca sulama sistemini değerli bir teknik yapı olarak gören Ulusal Anıt Enstitüsü’nden de destek buldu. Josefov uzman bölgesel işyerinin müdürü Jiří Balský, yıkımdan önce MF DNES’e su kemerinin anıt ilan edilme şansının yüksek olduğunu söyledi. Birisi anıtın korunması için başvuruda bulunursa, sahibinin yıkmasına izin verilmeyecekti. Ancak tüm sulama sistemi için anıtların korunması daha karmaşık hale gelecek, mülk sahipleri ve çiftçilerin bununla ilgilenmesi gerekecek.
Otorite köprüyle değil su işleriyle ilgilendi
Su kemerinin kaldırılması, SPÚ’nin 2019 yılında edindiği fizibilite çalışmasında zaten tartışılmıştı. Buna ek olarak, bu yılın Haziran ayında ofis, su kemerinin onarılamaz olduğunu kanıtlayan statik bir değerlendirme de yaptırdı.
Devlet yetkilileri, şehrin defalarca su kemerini istemediğini savunuyor ancak belediye bunu reddediyor.
“Bu teklifler yansımadı. SPÚ sözcüsü Petra Kazdová yıkımdan bir gün önce, durumun şu anki gelişimi nedeniyle şehirle daha fazla müzakere yapılmasını beklemiyoruz” dedi. Yıkımın fiyatı sorulduğunda ise bunun bir kaza olduğunu söylemeyi reddetti. Sözleşmeye göre vergiler dahil yaklaşık 480 bin krona mal olacak.
Dört yıl önce yapılan fizibilite çalışması su kemerinin iptal edilmesini ve köprünün bisiklet yolu ile değiştirilmesini önermişti ancak aynı zamanda yazarlar sulama sisteminin yenilenmesini daha ileri bir değerlendirmeye bırakmıştı. Çiftçiler ve arazi sahipleri o dönemde sulamaya yatırım yapmak istemediklerini ancak iklim nedeniyle bile gelecekte bunu göz ardı etmediklerini ifade etmişti.
Ancak çalışmanın yazarları, Daškova splav yakınındaki benzin istasyonunun inşaatının sadece 30 milyon dolar değerinde olduğunu tahmin ederek, restorasyonun pahalı olacağını tahmin ediyor. SPÚ bu nedenle Krčín’den Josefov’a kadar olan yeniden yapılanmayı reddediyor.
“Bu, binalar da dahil olmak üzere 136,3 kilometrelik kanalın restorasyonunu ve bakımını içerecek. Orijinal arazi sulama konseptinin yenilenmesi, verimlilik ve yatırım gereklilikleri açısından etkisiz olacaktır, çünkü başlangıçta tarımsal mahsulleri değil çayırları sulamak için kullanılmıştı,” diye açıklıyor sözcü Kazdová.
Ona göre, 2002’den beri Krčín topraklarında mahsuller veya çayırlar için sulamaya ihtiyaç duyan hiç kimse ofisle temasa geçmedi; protestocular yalnızca su kemeri kazasına gelince konuştu.
Josefov konusunda endişeliler
Aynı zamanda SPÚ, Krčín, Nahořany ve Černčice yakınlarında bulunan 7,6 kilometrelik sulama hendeklerinin bertarafına yönelik bir projeyi halihazırda devreye aldı.
Krčín yakınlarındaki sulama sistemleri yüzey suyunu yönetmek için gerekli izne sahip olmasa da Josefov’da durum farklı. Çek Ornitoloji Derneği buradaki kanal sistemini SPÚ’den kiralıyor ve yönetmeliğe göre Stará Metuja’dan su aktarabiliyor ve 2006’dan beri Josefovské Louky Kuş Parkı’nın geliştirmekte olduğu araziye su pompalayabiliyor. Burada 1989’dan önce olduğu gibi on yıldan fazla bir süredir sulanıyor ve doğa bunun işaretlerini gösteriyor.
“Tüm sistemi eski haline getirmek çok büyük bir görev; bir kuruluşun bu işi üstlenmesi, ekipmana yatırım yapması, izinlerle uğraşması, sahipleri sulamaya ikna etmesi gerekiyor. Kuş parkının yöneticisi Břeněk Michálek, Krčín’deki sulama kesintisinin sistemin diğer bölümleri için de emsal olmayacağından korkuyoruz” diyor.
Patriot’lar yer çekimiyle sulama sistemi düşünüyor Yıllar önce korumacıları Metuja çevresindeki çalışmalarla ilgilenmeleri gerektiğine ikna ettiler, belediye binasından ve arazi sahiplerinin bir kısmından destek buldular. Ancak artık vatanseverlerin ikna edecek kimsesi yok. Eski New Town Belediye Başkan Yardımcısı Karel Nývlt, su kemerinin yıkılmasından önce, “Kendimde hâlâ bir şeyler başaracağımıza dair iyimserlik kalıntıları arıyorum” dedi. Shanon’un içi belgelerle dolu, eyalet kıpırdamadı. Beş yıl önce Metuje bölgesindeki sulamaya benzer bir eğitim kurulunun materyallerini hazırladı. Şimdi hendeklerin nereye uzandığını ve korucunun suyu yönlendirmek için nereye ağır levhalar yerleştirdiğini gösteriyor. Ancak o günlerden bugüne çok şey değişti. Burada kolektifleştirmeden sonra Traktörler için sağlam köprüler inşa ettiler ana sürücü aracılığıyla ve Yaylar yerine çoğunlukla tarlalar var. Yakınlarda, şehir ve bölge tarafından yıllarca verilen sözlerin ardından bu yıl Krčín’de tamamlanan ve şiddetli sulara karşı koruma sağlaması beklenen 5 milyon kron değerinde yeni bir su baskını köprüsü var. Kilisenin altında Elbe Havzası’na göre teknik olarak nadir görülen, kapı savaklı bir köprünün inşası için sistem başlıyor. Sollama için eksiksiz ekipmana sahip bir kulübe var. “Köprüdeki kirişler suya düştü ve nehirdeki beton eşiğe takıldı. Tüm kapılar takıldığında su seviyesi yükseldi ve iki savak kapısının bulunduğu taraftan su ana sürücüye aktı. Bu, sistemin bir bölümünün başlangıcıdır, bu bariyer alanlarından daha fazlası vardı, örneğin nehrin aşağısında Üçgen Köprü’nün yakınında” diye açıklıyor. Yakındaki de özeldir inşaatçıların içine sürat teknesi inşa ettiği küçük bir sal. Birbirine bağlı konteynerler prensibine göre, karşı kıyıdaki çayırların da sular altında kalması için su doğrudan nehrin altına pompalanıyordu. Su kemeri suyu Mlýnský nahon’a aktarıyordu ve köylüler aynı zamanda bu kemer boyunca araba da sürebiliyordu. Daškova splav’da Povodí Labe, Mlýnské nahon’a giden nehir kolu üzerinde yeni bir savak inşa etti ve o zamandan beri eski su kemerindeki savaklar ortadan kayboldu. Karel Nývlt, “Tapu Dairesi yıllardır su kemeri konusunda hiçbir şey yapmadı” diye özetliyor. Tahrikler, savaklar ve menfezlerden oluşan sulama sistemi, Krčín’den Staré Pleso’ya kadar nehir boyunca uzanan bir arazi şeridi boyunca uzanıyoryaklaşık yirmi kilometre uzakta. İtalyan çayır ustalarının tasarımına göre kil, tuğla, beton, ahşap ve metal parçalardan yapılmıştır. Krčín kısmının geçmişi 1904 – 1906. Josefov’da düzleştirilmiş bir nehir yatağı oluşturuldu Yeni Metuja, kıvrımlı Stara Metujija ile bağlantılı kanallar. Çayırların sulanması da nehir tarafından gerçekleştirildi Ratibořice yakınında Úpeancak bunların yerini arazi ıslahı aldı. Saman veriminin yüksek olması nedeniyle sulama sistemleri kurulduörneğin Josefov Kalesi’ndeki ordunun ihtiyacı vardı. “Macarlar ve Slovenyalılar burada işçi olarak çalıştılar, çayırlara taşındılar, aileleriyle birlikte yarı müstakil evlerde yaşadılar. Her şeyi sadece tekerlek, kazma ve kürekle yaptılar. Neyi seçtilerse etrafına bir sur inşa ettiler. Haritacıların dikkatli çalışmasıdır. Doğru eğimi yakalamak için bazen binde bir değerlerine ulaştılar. İnşaatı yöneten cilacılar Krčín’deki eski okulda görev yapıyordu” diyor Karel Nývlt. Krčín’de yarış en son 1980’lerde yapıldı. Dašek’in salına giden 60 yaşındaki adam bile bunu kendi çocukluğundan hatırlıyor. “Bunu çocukken deneyimlemiştim. Çayırda ılık suyu olan sığ bir lagün vardı ve içinde yüzmek güzeldi, çamur yoktu. Ama şimdi burada tüm hendeklerin büyümüş olduğunu görüyorsunuz, sonunda çayırın biçilmiş olmasına şaşırdım. Sulamanın yenilenmesinin hiçbir anlamı yok, çünkü bugün burada çoğunlukla tarlalar var ve kimse samanla pek ilgilenmiyor” diyor Krčín’li adam ama adını yayınlamak istemiyor. Karel Nývlt şunu savunuyor: Eşsiz eserin restorasyonu mantıklı olacaktır çünkü peyzajdaki suyun düzenlenmesine ve anında akıp gitmesine engel olur.devlet zaten sübvanse ediyor. Aynı zamanda mantıklı sel basmak. Bisikletçiler ve yayalar yalnızca Krčín’den Nahořany’ye gidebilir alternatif rota ahırın çevresinde. |